Bağışıklık sisteminin gösterdiği bir tepki olan alerjinin oluşumunda lenfosit, mast hücresi, eosinofil gibi hücreler, IgE isimli antikorlar ve histamin gibi maddeler rol oynar. IgE antikoru alerjinin temelini oluşturur. Alerjinin tanısı da cilt testinde veya kanda bu IgE antikorlarının gösterilmesi esasına dayanır. Histamin alerji belirtilerinin oluşmasında esas rolü oynar. Bu nedenle alerjik hastalıkların tedavisinde histamin etkilerini önleyen antihistaminik ilaçlar kullanılır.
Alerjen vucudumuza soluduğumuz hava ile (polenler, ev tozu akar alerjenleri, hayvan alerjenleri, küf alerjenleri), ağız yolu ile (gıdalar, ilaçlar), enjeksiyon yolu ile (ilaçlar), cilt yolu ile (cilde sürülen ilaçlar, kozmetikler), böcek sokması ile girebilir. Bu alerjenler ile ilk karşılaştığımızda bağışıklık sisteminin T hücreleri bunları yabancı olarak tanır. T hücrelerinin yardımı ile B hücreleri ise bu alerjenlere karşı IgE tipinde antikorlar yapar. Bu antikorlar mast hücrelerin yüzeyinde bulunan reseptör adını verdiğimiz kendisine özgü moleküllere bağlanırlar. Bu şekilde kişi duyarlı hale gelmiş olur. Örneğin bir kişinin penisiline karşı alerjisi var demek, o kişinin mast hücrelerinin yüzeyinde penisiline özgü IgE antikorlarını taşıyor demektir.
Duyarlı hale gelmiş kişi alerjenle tekrar karşılaştığında, vucuda giren alerjen mast hücrelerinin yüzeyine önceden bağlanmış olan IgE antikorlarına bağlanır. Bu bağlanma sonucu mast hücrelerinden bazı maddeler çıkar. Bu maddeler alerji şikayetlerinin oluşmasını sağlar. Bunların başında histamin gelir. Bu nedenle alerjik hastalıkların tedavisinde sıklıkla antihistaminik adını verdiğimiz bu maddenin etki etmesini engelleyen ilaçlar kullanılır.
Alerjik nezle ve astımda ise burun ve bronş mukozasına eosinofil hücreleri birikir. Bu hücreler burada mikropların yer almadığı kronik (uzun süreli) alerjik bir iltihaba yol açar. Bir dokudaki uzun süreli iltihap doku hasarının oluşması ile sınuçlanır. Bu nedenle bu tip hastalıklarda bu iltihabı baskılayıcı ilaçlar kullanmak gerekir. Bu ilaçların başında kortizon gelir. Ancak bu ilacın ciddi yan etkilerinden dolayı ağızdan hap veya iğne şeklinde kullanımı değil, nezlede burun spreyi şeklinde, astımda ise ağızdan sprey tarzında kullanmak gerekir.
