İzmir Alerji Kliniği

alerjik rinit

Anafilaksi nedenlerinin başında ilaçlar gelmektedir. Herhangi bir ilaç anafilaksi nedeni olabilirse de penisilinler en sık anafilaksi nedeni olarak bilinmektedir. Özellikle enjeksiyon şeklinde kullanılan ilaçlar önemlidir. İlaçlar hastanede yatan hastalarda veya sağlık kuruluşlarında birinci neden olmakla birlikte, gıdalar günlük yaşamda ön sıraya çıkmaktadır. Bir ilacın kullanılmasından sonra anafilaksi geliştiğinde, hekim veya hasta kolaylıkla sebep-sonuç ilişkisini kurabilmektedir. Ancak gıdalar sıklıkla göz ardı edilmektedir.

Amerika birleşik Devletlerinde yılda tahmini 2500 gıdaya bağlı anafilaksi olgusu, 125 ölüm görülmektedir. Herhangi bir gıda anafilaksiye neden olabilir. Çocuklarda anafilaksinin en sık sebebi süt, yumurta, yer fıstığı gibi gıdalardır. Gıda alerjisi herhangi bir yaşta görülebilirse de ilk 3 yaşta sıktır. Süt, yumurta alerjisi yaşla giderek azalırken, yer fıstığı, fındık, ceviz, badem, antep fıstığı alerjisi ile balık ve karides, ıstakoz, yengeç gibi kabuklu deniz ürünlerine karşı alerji azalmaz. Bunların dışında, baklagiller, çilek, yumurta beyazı, süt ürünleri, meyvelerden, kivi, muz, hububatlar sayılabilir. Erişkinde hayatı boyunca tolere ettiği bir gıdaya karşı bir gün ciddi alerjik reaksiyon başlayabilir. Gıdaların pişirilmesi veya işleme tabi tutulması onların alerji oluşturma olasılığını azaltabilir veya arttırabilir. Gıdaya bağlı anafilaksi geliştirenler genellikle alerjik astımı olan ve daha önce aynı gıdaya karşı daha hafif alerjik belirtiler gösteren hastalardır. Gıda alerjisinde önemli bir konu, sorumlu gıdanın diğer gıdalar içinde maskelenmesi sonucu, kişinin gıda alerjeni ile karşılaştığını fark etmemesidir. Gıdaların örneğin en sık anafilaksi nedeni olan gıdalardan yer fıstığının mikrogram miktarları bir reaksiyon oluşturmak için yeterli olabildiğinden konunun önemi daha da artar. Et yumuşatıcısı olarak kullanılan papain, koruyucu olarak kullanılan metabisülfit gibi gıda katkı maddeleri de ciddi alerjik reaksiyonlara neden olabilmektedir. Bazı gıdalar (kereviz, karides, kalamar, elma, fındık) tek başlarına tolere edilirken, bu gıdaların alınımından sonra 2-4 saat içinde egzersiz yapılırsa anafilaksi ortaya çıkabilmektedir.

Anafilaksinin diğer bir önemli nedeni arı alerjisidir. Özellikle yaz aylarındaki anafilaksilerin önemli bir nedenidir. Amerika’da arı alerjisine bağlı yılda 40-50 ölümün görüldüğü tahmin edilmektedir. Lateks alerjisi de giderek önemi artan anafilaksiye neden olan bir durumdur. Değişik derecelerde yapılan değişik egzersizlerle anafilaksi ortaya çıkabilir. En sık koşma, jogging ile oluşmaktadır. Egzersiz sırasında ve bittikten sonra olabilir. Egzersiz ile uyarılan anafilaksi sadece egzersiz nedenli olabileceği gibi, bazı kişilerde egzersiz öncesinde bazı gıdaların veya bazı ilaçların (aspirin, anti-inflamatuvar ilaçlar) alınması ile ortaya çıkabilir. Anafilaksi olgularının bir kısmında belirtilen nedenlerden hiçbiri saptanmayabilir. Bu olgularda idiopatik anafilaksi tanısı konulmaktadır.